Oncidium ornithorhynchum

Humboldt, Bonpland & Kunth 1815
Podrodzina: Epidendroideae
Plemię: Maxillarieae
Podplemię: Oncidiinae

 

Foto: © Tamara Florczak. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Oncidium ornithorhynchum

Synonimy:

Czasem spotyka się jako Oncidium ornithorrhynchum Kunth.

UWAGA: Zmiana nazwy!

Ten różowo kwitnący gatunek, nazywany przez ostatnie 200 lat Oncidium ornithorrhynchum, od roku 2010 nazywa się Oncidium sotoanum (R.Jiménez & Hágsater 2010 SECTION Rostrata). Jako Oncidium ornithorrhynchum klasyfikowany jest teraz żółto kwitnący gatunek poprzednio znany jako Oncidium piramidiale, o całkowicie innym, wydłużonym pokroju łodygi kwiatowej i większych żółtych kwiatach. W dziale A do Z pozostawiamy na razie starą nazwę, niemniej jednak należy pamiętać, ze nowa, prawidłowa nazwa tej rośliny to Oncidium sotoanum.

Występowanie:

Meksyk, Gwatemala, Honduras, Salwador, Nikaragua i Kostaryka. W Meksyku spotyka się je w wilgotnych lasach i górskich lasach deszczowych na wysokościach 650 - 1450 m, w stanach Chiapas, Oaxaca i Veracruz. W Gwatemali znaleziono je w pobliżu miasta Guatemala oraz w departamentach Quiché i Sacatepéquez. Rosną w wilgotnych lasach aż do wysokości 1500 m i podobno są znane na wybrzeżu Pacyfiku na niższych wysokościach. W innych rejonach Ameryki Środkowej  występują w wilgotnych i mokrych lasach na wysokościach 1000-1700 m.

Klimat:

Nie ma danych dotyczących temperatur ekstremalnych dla stacji Comitan w stanie Chiapas w Meksyku, skąd pochodzą inne dane klimatyczne.
Średnia wilgotność wynosi 75-80% latem i jesienią, a 65% zimą i wiosną (dane z pobliskiej stacji klimatycznej.
Opady od 3 mm w grudniu i styczniu do 130 mm w czerwcu.
Średnie temperatury (dzień/noc) w lecie 24-25°C/16-17°C, w zimie 22-23°C/11-12°C.
Okres kwitnienia: w ciągu całego roku oprócz czerwca, z największym nasileniem od września do lutego.

Uwagi różne:

Okres kwitnienia podawany w danych klimatycznych pochodzi z doniesień hodowców. W naturalnym siedlisku kwitną jesienią i zimą.


Informacje o roślinie i kwiatach:

Wielkość i typ rośliny:

Jest to sympodialny epifit osiągający 20-50 cm. Często tworzy gęste kępy bardzo skupionych przyrostów z dużą ilością rozgałęzionych korzeni.

Pseudobulwy:

Pseudobulwy mają 2,5-9,0 cm długości i 3-5 cm szerokości. Mają kształt owalny do szeroko elipsowatego, kolor blado szarawo niebieskozielony, zwykle są nieco spłaszczone,  mają ok. 3.5 cm grubości i są podtrzymywane przez osłonki mające do 6 cm długości i 2 cm szerokości, z których może, ale nie musi wyrastać liść.

Liście:

Liście mają 20-50 cm długości i 1,5-3,5 cm szerokości. Na szczycie każdej pseudobulwy wyrastają dwa lub trzy liście, łukowato wygięte, wydłużone do lancetowatych. Jeżeli liście wyrastają z osłonek przy podstawie są nieco mniejsze niż liście wyrastające z wierzchołka pseudobulwy. Liście są nieco skórzaste i także blado szarawo niebieskozielone. Są ostro zakończone przy wierzchołku i złożone wzdłuż środkowego nerwu na pewnej długości powyżej pseudobulwy.

Kwiatostan:

Kwiatostan ma 15-60 cm długości łącznie z zielonkawo-purpurową szypułką i rozgałęzieniami . Przy podstawie ostatnio dojrzałej pseudobulwy wyrasta od 1 do 3  wygiętych lub zwisających pędów kwiatowych. Każdy pęd kwiatowy jest podtrzymywany przez jedną z osłonek przy podstawie. Kwiaty wyrastają na wysmukłej, nitkowatej, szypułkowatej zalążni o długości 1-2 cm.

Kwiaty:

Na każdym rozgałęzieniu kwiatostanu wyrasta wiele małych, gęsto upakowanych, trwałych, pachnących kwiatów. Różowe, purpurowe lub białe kwiaty mają złoto-żółte zgrubienie na warżce, która ma 1,3 cm długości. Szerokość kwiatu między końców płatków okółka wewnętrznego wynosi 2 cm. Ostro zakończony płatek grzbietowy ma 0,7 cm długości i 0,3 cm szerokości. Jest on dość pofalowany i zwykle skierowany do przodu  tworząc jakby kaptur nad prętosłupem. Boczne płatki zewnętrzne nie są tak szerokie jak płatek grzbietowy. Mają nieco sierpowaty kształt i są odchylone pod kątem prostym w stosunku do warżki. Płatki okółka wewnętrznego są nieco ząbkowane i mają 0,7 cm długości i 0,3 cm szerokości. Są nieco pofalowane i mają ostro zakończony wierzchołek. Lekko ząbkowana warżka jest niewyraźnie 3-działkowa z bocznymi działkami o zawiniętych górnych i dolnych brzegach. Działka środkowa jest rozdzielona na 2 części przy wierzchołku i zakrzywiona wzdłuż górnego brzegu. Zgrubienie tworzy 5 mięsistych, fryzowanych, promienistych grzebieni przy podstawie i para wyrostków o kształcie rożków skierowana do przodu. Prętosłup ma około 0,5 cm długości, jest mięsisty i pożłobiony przy podstawie. Ma trójkątne skrzydełko z każdej strony u góry, które zwęża się ostro, oraz nieregularne plamki. Pochylony wierzchołek prętosłupa obniża się w środku w ten sposób, że wygląda jak dziób ptaka i z tego wywodzi się nazwa gatunkowa.

Tłumaczenie: Grażyna Siemińska


-----------------  U P R A W A  ----------------

Temperatura:

Roślina o umiarkowanych wymaganiach cieplnych.

Średnia temperatura letniego dnia wynosi 24-25°C, a letniej nocy 16-17°C, co daje różnicę dobową 8-9°C. Najcieplejsza pora roku to bezchmurne wiosenne dni przed porą deszczową. Wtedy średnia temperatura dnia wynosi 26-27°C, a nocy 13-16°C dając 11-13°C różnicy dobowej. 

Światło:

15000-30000 luksów.  

Podlewanie:

Od późnej wiosny aż do jesieni opady są umiarkowane. Następnie następuje ich znaczny spadek i przez okres 5-6 miesięcy, aż do następnej wiosny, trwa pora sucha. Uprawiane rośliny powinny być często podlewane w okresie wegetacyjnym, ale ich korzenie muszą szybko wysychać. Gdy jesienią nowe przyrosty osiągną dojrzałość, ilość wody stopniowo się zmniejsza.

Nawożenie:

W okresie aktywnego wzrostu rośliny należy nawozić co tydzień 1/4-1/2 zalecanej dawki nawozu dla storczyków. Nawóz o dużej zawartości azotu jest korzystny w okresie od wiosny do połowy lata, a nawóz bogatszy w fosfor powinien być stosowany późnym latem i jesienią.

Podłoże:

Wydaje się, że rośliny najlepiej rosną i najwygodniej jest je uprawiać, jeżeli są one przytwierdzone do płatów paproci drzewiastej lub korka.  Taka uprawa wymaga jednak utrzymania wysokiej wilgotności powietrza, a w lecie codziennego podlewania; w przypadku upałów nawet kilkakrotnego.  W wypadku tak zawieszonych roślin, podczas suchych i gorących okresów niezbędne może być kilkakrotne podlewanie w ciągu dnia. Możliwa jest również uprawa w doniczkach wypełnionych luźnym, przepuszczalnym podłożem umożliwiającym korzeniom szybkie wyschnięcie po podlaniu. Przesadzać lub dzielić rośliny można jedynie na początku okresu pojawiania się nowych korzeni, co umożliwia szybkie ukorzenienie się rośliny w jak najkrótszym czasie i przy minimalnym stresie.

Wilgotność powietrza:

75-80% w okresie wegetacyjnym, a 65-70% zimą.

Okres spoczynku:

Średnia temperatura zimowego dnia wynosi 22-23°C, a nocy 11-12°C, dając różnicę dobową 10-11°C. W naturalnym siedlisku opady w zimie są niewielkie, ale dodatkowej wilgoci dostarcza gęsta rosa i mżawki. Poza tym w wilgotnych lasach te średnie temperatury mogą być nieco wyższe niż podane w danych klimatycznych. Uprawianym roślinom należy ograniczyć ilość wody w zimie. Powinny przesychać między podlewaniami, ale nie mogą pozostawać zupełnie bez wody przez dłuższy okres czasu. W większości przypadków wystarczającej wilgoci dostarczą okazjonalne poranne zamgławiania pomiędzy rzadkimi, lekkimi podlewaniami. Ilość wody można jednak zwiększyć, jeżeli pseudobulwy zaczynają się marszczyć a liście zwisać. Nawożenie należy wyeliminować aż do pojawienia się wiosną nowych przyrostów i podjęcia regularnego podlewania.